Is het nodig om je haren te wassen met shampoo?

Haar wassen zonder shampoo: volgens de aanhangers van de shampooloze 'nopoo'-beweging is shampoo niet de oplossing, maar juist de oorzaak van duf, futloos, pluizig of vet haar. 'Stoffen die invloed hebben op de hormoonhuishouding worden nooit goedgekeurd.'

Als je de Instagramfoto's en Tiktokvideo's van de nopoo-beweging moet geloven wordt je haar gezonder dan ooit door shampoo te laten staan. In plaats daarvan kun je je haar verzorgen met eigeel, groene thee, baksoda, appelazijn of andere keukenmiddeltjes. Hoe groot deze beweging precies is, is onbekend, maar hun invloed is groot. De Amerikaanse marktonderzoeker Fortune Business Insights vermoedt dat het een effect heeft op de wereldwijde shampoo-verkoop. Ook constateert de marktonderzoeker een opkomst van alternatieve shampoo's die zichzelf vermarkten met termen als 'sulfaat- of siliconenvrij’.

Sulfaten en siliconen

Sulfaten en siliconen zitten in bijna iedere 'normale' shampoo. Tot voorheen sloegen weinig mensen hier acht op, maar de nopoo'ers verklaren deze stoffen tot de agressieve vijand van het haar. Ze zouden de talgproductie verstoren, waardoor we juist meer talg aanmaken en in een vicieuze cirkel terechtkomen waarin je steeds vaker je haar moet wassen.

Volgens chemicus Heleen Kibbelaar van de Universiteit van Amsterdam is dit nonsens. "Geen van deze ingrediënten kunnen zover je hoofdhuid binnendringen dat ze invloed hebben op je talgproductie en - uitscheiding. Dit is voornamelijk hormonaal bepaald en kan een beetje schommelen gedurende je leven, maar shampoo heeft daar geen effect op. Stoffen die wel invloed hebben op de hormoonhuishouding, zouden nooit goedgekeurd worden in de strenge Europese cosmeticaregelgeving.”

Te veel wassen

Sulfaten zijn oppervlaktereinigers die vet, zoals talg, en vuil van je hoofdhuid verwijderen. En gelukkig maar, want dat is precies wat je wilt, zegt Kibbelaar. "Talg beschermt weliswaar onze hoofdhuid en een deel van ons haar, maar trekt ook allerlei viezigheid aan die je daar niet wilt hebben. Resten haarproducten en ander vuil uit ons dagelijks leven hopen zich op in de talg. Bij sommige mensen leidt dit tot irritatie. Op de schone hoofdhuid vormt zich al gauw weer een nieuw laagje talg in precies dezelfde hoeveelheid.”

Bij haarlokken is het een ander verhaal. Bij het wassen kunnen lipiden - de van nature in het haar aanwezige oliën die de haarlengtes beschermen - verdwijnen, zegt Coen Gho, arts en onderzoeker van de Hair Science Clinic. "Als je je haar dagelijks wast, krijgen lokken van 20 centimeter uiteindelijk zo'n zevenhonderd shampoobeurten, waarbij steeds een minuscuul beetje lipiden verdwijnen. Aangezien haar dood materiaal is, krijg je die lipiden niet terug, en kan je haar splijten of breken.”

Kibbelaar: "Hierom bevatten shampoos altijd conditionerende ingrediënten zoals siliconen, die een beschermend laagje over je haar leggen. Je kunt ook een beschermende olie voor het wassen aanbrengen. Maar het beste is om je haar zo min mogelijk te wassen en alleen shampoo op je hoofdhuid aan te brengen." Gho voegt hieraan toe: "Twee keer per week je haar wassen is genoeg om je hoofdhuid schoon te houden.”

Alternatieve ingrediënten

Volgens chemicus Kibbelaar zijn alle gangbare shampoo-ingrediënten talloze malen onderzocht en hebben ze de strengst mogelijke testen doorstaan om aan te tonen of ze veilig zijn en doen wat ze zeggen. Dit betekent niet dat alle stoffen goed zijn voor iedereen. Volgens Gho is ongeveer één op de honderd mensen overgevoelig voor bepaalde bestanddelen. Hans van Montfort, arts en onderzoeker bij Van Montfort Laboratories voor haarbiologie, ziet dit ook in zijn praktijk. "Overgevoeligheid kan leiden tot kleine ontstekingen op de hoofdhuid veroorzaken. Een onrustige hoofdhuid kan een oorzaak zijn van haaruitval, hoewel stress, hormonale schommelingen en veroudering van de hoofdhuid hier een veel grotere invloed op hebben.”

Het haar wassen zonder shampoo is hiervoor zelden een oplossing. "Als je last hebt van een onrustige hoofdhuid, kun je beter mildere reinigers proberen", zegt Van Montfort. Volgens Kibbelaar is dat vaak niet eens nodig: "Voor alle ingrediënten kun je een alternatief zoeken, maar die alternatieven zijn niet per se beter. Uiteindelijk draait het om de formule van de shampoo, met het ene ingrediënt kun je het andere verzachten.”

Er is niet één perfecte methode of shampoo voor iedereen, zegt Van Montfort. "Iedereen heeft een andere hoofdhuid en wat werkt voor de één werkt zeker niet voor de ander." Hij adviseert om een nieuw middel een paar weken te proberen en als het niet werkt, iets anders te proberen. "Maar klooi vooral niet aan met keukenmiddeltjes. Die hebben vaak een veel hogere of juist lagere ph-waarde en juist daarmee kun je de hoofdhuid en het haar aantasten."

Elicious heeft keuze uit verschillende goede shampoo bars. Zeker de moeite waard om te proberen!

Deze blog bevat de originele tekst van een artikel geschreven voor De Volkskrant door Heleen van Lier. Zij heeft ons toestemming gegeven voor het gebruik.